Τελικά πιστεύουμε στον εαυτό μας ή στους άλλους

Από την Ψυχολόγο, Νίκη Μουζάκη


Όπως συμβαίνει γενικότερα στη ζωή έτσι και στον αθλητισμό υπάρχουν άνθρωποι που διαθέτουν κύρος και ηγετική θέση, επομένως και τη δυνατότητα να επηρεάσουν τους άλλους.
Από την παιδική κιόλας ηλικία τ’ άτομα αλλάζουν συνεχώς προπονητές-παιδαγωγούς καθένας απ’ τους οποίους διαθέτει τις δικές του εμπειρίες, πεποιθήσεις, δυνατότητες και προσδοκίες.
Οι προπονητές πλάθουν τον χαρακτήρα των παικτών τους. Είναι τ’ άτομα με τη βοήθεια των οποίων οι αθλητές μαθαίνουν, αγαπούν το άθλημα που έχουν επιλέξει, αναγνωρίζουν τα λάθη αλλά και τις επιτυχίες τους, γίνονται πιο δυνατοί σωματικά αλλά και ψυχικά ή στην αντίθετη περίπτωση μαθαίνουν να φοβούνται τον κακό τους εαυτό και αντί να χαίρονται μέσω της διαδικασίας της άσκησης και των αγώνων, τείνουν να εμφανίζουν ψυχοσωματικά συμπτώματα που ολοένα αυξάνονται..
Στη σχέση μεταξύ προπονητή και αθλητή απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και πολύ συγκεκριμένοι χειρισμοί απ’ την πλευρά του πρώτου. Ο καλός προπονητής καλό θα ήταν να ενθαρρύνει και να εμπνέει τους παίχτες του και όχι να τους κατηγορεί σε περίπτωση αδυναμίας ή αποτυχίας.
Το μυαλό μας και πιο συγκεκριμένα τα βιώματα και οι σκέψεις μας διαμορφώνουν το χαρακτήρα και τις πράξεις μας. Βέβαια, μπορεί να υφίσταται και το αντίστροφο δηλαδή ένας άνθρωπος με υψηλή αυτοπεποίθηση είναι ικανός ανά πάσα στιγμή να διαλύσει κάθε άσχημη σκέψη και να επηρεαστεί λιγότερο ή καθόλου απ’ την αλληλεπίδρασή του με τους άλλους.
Τι γίνεται όμως όταν ένας αθλητής ανεξαρτήτως σε ποια κατηγορία ανήκει (μέτριος, καλός, πολύ καλός αθλητής) σταματά να πιστεύει στον εαυτό του επειδή έχει δεχτεί την αποδοκιμασία με αποτέλεσμα να αισθάνεται πιεσμένος, είτε ν’ αποτυγχάνει είτε να προσπαθεί διαρκώς ν’ αποδείξει την αξία του στους άλλους;
Πριν αναφερθούμε στην επιρροή και τα στερεότυπα (τυποποιημένοι τρόποι σκέψεις, σταθεροί με το πέρασμα του χρόνου) που δημιουργούνται με την παρουσία του προπονητή και των υπολοίπων παραγόντων εντός και εκτός γηπέδου επιβάλλεται να εστιάσουμε στην ψυχολογία του ατόμου.
Υπάρχουν αθλητές με υψηλή αυτοεκτίμηση αλλά χαμηλή αυτοπεποίθηση. Εξαιτίας αυτού
μπορεί ν’ αναγνωρίζουν βαθύτερα τις δυνατότητές τους αλλά να τους έχουν οδηγήσει εξωτερικοί παράγοντες στο σημείο να φοβούνται να τις εφαρμόσουν ή να τις αμφισβητούν και οι ίδιοι. Ο τέλειος συνδυασμός αποτελείται από υψηλή αυτοεκτίμηση και υψηλή αυτοπεποίθηση όμως στη πραγματικότητα αποδεικνύεται συνεχώς ότι ο μέτριος βαθμός αυτών των δύο παραγόντων αρκεί για να βγάλει έναν αθλητή από τη δύσκολη θέση και να δώσει λύσεις.
Σίγουρα, δεν ταιριάζουν όλοι οι αθλητές σε όλους τους προπονητές και το αντίστροφο. Ειδικά στον πρωταθλητισμό όπου τα περιθώρια αντίδρασης από την πλευρά των παιχτών στενεύουν σε μεγάλο βαθμό, απαιτούνται ειδικοί τρόποι διαχείρισης αυτής της επιρροής. Πολλοί προσπαθούν να ξεπεράσουν τον εαυτό τους με κίνδυνο να τραυματιστούν προκειμένου να κάνουν το κάτι παραπάνω. Εάν τους ρωτήσεις πως αισθάνονται όταν κάνουν μια σωστή ενέργεια θα σου απαντήσουν δικαίωση και όχι ευτυχία. Πρόκειται για άτομα που επιβεβαιώνονται μέσα απ’ τα μάτια των άλλων και πασχίζουν για το τέλειο όπως ορίζεται από εκείνους και όχι όπως το έχουν ορίσει μέσα τους. Μπορεί ν’ αγωνίζονται σε υψηλό επίπεδο αλλά η ψυχολογία και η απόδοσή τους εξαρτάται από την επιδοκιμασία ή την αποδοκιμασία του προπονητή και των υπολοίπων μελών της ομάδας.
Οι περισσότεροι δυσκολεύονται να διαχειριστούν αυτή τη συνθήκη. Ας επισημάνουμε ότι στο εξωτερικό οι ομάδες διαθέτουν ψυχολόγο ο οποίος συνεργάζεται τόσο με τους προπονητές όσο και με τους παίχτες προκειμένου ν’ αντιμετωπιστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι δυσκολίες που προκύπτουν καθημερινά. Αναμφισβήτητα τα συγκεκριμένα άτομα είναι πιο έτοιμα να διαχειριστούν τα προβλήματά τους ενώ παράλληλα η απόδοσή τους αγγίζει τα ύψη.
Ένας καλός αθλητής δεν αρκεί μόνο να φαίνεται σωματικά και ψυχικά υγιής. Πρέπει και να είναι! Μόνο έτσι μπορούμε να μιλήσουμε για θετικά αποτελέσματα με διάρκεια σε βάθος χρόνου και όχι για πρόσκαιρες επιτυχίες. Η σωστή επικοινωνία κάνει θαύματα. Αναφερόμαστε στον τρόπο που θα μιλήσει ένας προπονητής στον παίχτη, θα τον ενθαρρύνει, θα του υποδείξει τα λάθη του, θα τον παρακινήσει, θα του συμπαρασταθεί και θα τον κρατήσει σε εγρήγορση. Ο αθλητής βελτιώνεται όταν νιώθει ότι οι παρατηρήσεις που δέχεται προέρχονται από ένα έμπιστο, ειλικρινή και καλοπροαίρετο γνώστη του αθλήματος. Όσο πιο ήρεμα και άνετα αισθανθεί τόσο καλύτερα παίζει διότι το μυϊκό του σύστημα "λύνεται" και οι κινήσεις γίνονται αβίαστα και με μεγαλύτερη σιγουριά. Αυτοκαταστροφικές σκέψεις του τύπου: "Τι θα γίνει αν αποτύχω, αν δεν τα καταφέρω; κ.ο.κ.", καλό θα ήταν ν’ αποφεύγονται.
Ικανότητα συνιστά να κάνεις λάθος με αυτοπεποίθηση! Σκεφτείτε επίσης ότι οι προπονητές, οι συμπαίκτες, οι παράγοντες ή οι οπαδοί που προσπαθούν να κάνουν συνεχώς ψυχολογικό πόλεμο, κρύβουν τις δικές τους αδυναμίες ή στην καλύτερη των περιπτώσεων δε βρίσκουν τον σωστό τρόπο να επικοινωνήσουν το μήνυμά τους.
Χρειάζεται λοιπόν κατανόηση και αυτογνωσία προτού μπει κάποιος στη διαδικασία να ερμηνεύσει και να υιοθετήσει την άποψη ενός προσώπου. Η απόκτηση αυτοπεποίθησης δεν είναι εύκολη υπόθεση ειδικά για όσους είναι συναισθηματικά ευάλωτοι. Απαιτείται συνεχής προσπάθεια και χρόνος.
Δε λέμε ότι ξαφνικά θα πάψει κάποιος ν’ ασχολείται με τη γνώμη των άλλων απλώς ότι θα επηρεάζεται λιγότερο. Έτσι, η επιτυχία ή η αποτυχία του θα εξαρτάται ως επί των πλείστων από εσωτερικούς παράγοντες. Το πρώτο πράγμα και ίσως το σπουδαιότερο είναι η αναγνώριση του προβλήματος. Χρειάζεται δηλαδή οι αθλητές να καταλάβουν τι τους συμβαίνει σε κάθε περίσταση.

Στη συνέχεια ν’ αποφασίσουν ότι τους αξίζει η ύπαρξη ψυχικής ισορροπίας και έπειτα ν’ ακολουθήσουν βήμα- βήμα τις παρακάτω ενδεικτικές συμβουλές:
1). Δημιουργείστε μια λίστα με τις επιτυχίες σας όσο μικρές και αν είναι αυτές.
2). Καταγράψτε μια λίστα με τα προτερήματά σας σαν αθλητής.
3). Προπονηθείτε περισσότερο στις κινήσεις που δεν τα καταφέρνετε όπως θα θέλατε. Στο σημείο αυτό σημαντικό ρόλο παίζει η ενθαρρυντική στάση του προπονητή.
4). Ορίστε τους στόχους σας και παλέψτε για να τους φτάσετε. Προσοχή: στόχους που ανταποκρίνονται στα δικά σας θέλω και πιστεύω!
5). Εξασκηθείτε νοερά για κάθε δύσκολη συνθήκη και δημιουργήστε θετικές σκέψεις στο μυαλό σας για τη στιγμή που θα τα καταφέρετε π.χ. χαρά, ικανοποίηση, ψυχική ολοκλήρωση, ηθική και υλική ανταμοιβή κ.α.
6). Ενημερωθείτε και εφαρμόστε τεχνικές χαλάρωσης και διαχείρισης του άγχους. 

Βασικές προϋποθέσεις για να καταπολεμηθούν οι σκέψεις-εμπόδια που δημιουργήθηκαν από τρίτους και οδηγούν στην αυθυποβολή είναι η επιμονή και η αγάπη σ’ αυτό που κάνει κάποιος. Κάθε φορά που επηρεαζόμαστε από ένα γεγονός ας αναλογιζόμαστε πως δεν ευθύνεται μονάχα το πρόσωπο που το προκάλεσε αλλά και το "σπίρτο" που βρίσκεται μέσα μας και αγγίζει μια βαθύτερη επιθυμία, αδυναμία, έναν φόβο, μια εμπειρία του παρελθόντος ή μια προσδοκία του μέλλοντος…. ουσιαστικά αυτό που θέλουμε και αυτό που δε θέλουμε να είμαστε. Συνεπώς, είναι στο χέρι μας να το διαχειριστούμε και να κερδίσουμε μέσα από την επιρροή των άλλων αρκεί να πιστέψουμε ότι έχουμε δικαίωμα στο λάθος και θέληση για βελτίωση. Μπορεί όντως να μη μας αρέσει η αποτυχία σε κανέναν τομέα όμως μέσω της γνωριμίας και της αποδοχής του εαυτού μας γινόμαστε πιο λειτουργικοί στην καθημερινή μας ζωή. Μόνο έτσι μπορεί ένας αθλητής να οδηγηθεί σε θετικά αποτελέσματα εντός και εκτός γηπέδου.

ΠΗΓΗ http://giorgosskolias.blogspot.com/