Μελλοντικοί αστέρες και η αξιοποίηση τους

 
ΑΠΟ ΤΟΝ COACH Τάκη Πανούλια
ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ http://panoulias.blogspot.com/
ΠΗΓΗ http://img.pathfinder.gr/clubs/files/1025/12152.html

    Η ύπαρξη πολλών ταλαντούχων νεαρών παικτών στο ελληνικό μπάσκετ είναι δεδομένη, ακόμα και τώρα που το άθλημα περνάει σοβαρή κρίση αξιοπιστίας και δημοτικότητας. Ή αξιοποίηση των ταλαντούχων παικτών, καθώς και η αντιμετώπιση που πρέπει να έχουν αυτοί οι αθλητές από τους προπονητές τους είναι θέματα που πρέπει να εξετασθούν με πάρα πολύ μεγάλη προσοχή.
    Το μπάσκετ σαν άθλημα, ευνοεί τα υψηλόσωμα και αθλητικά παιδιά. Παράλληλα είναι ένα άθλημα που απαιτεί απαραίτητα την εκμάθηση και τελειοποίηση πολλών δεξιοτήτων. Σαν προπονητές κατά συνέπεια υπάρχουν δύο ειδών παίκτες του μπάσκετ που χαρακτηρίζονται συνήθως σαν μελλοντικοί αστέρες :
    Πρώτον, οι νεαροί παίκτες που αναπτύσσονται πιό γρήγορα και έχουν σαφές πλεονέκτημα απέναντι στα άλλα παιδιά της ηλικίας τους, και δεύτερον, παιδιά που έχουν ασχοληθεί σε μικρή ηλικία με το άθλημα και έμαθαν και τα βασικά του αθλήματος σχεδόν ταυτόχρονα με το που έμαθαν ποδήλατο. Αυτοί οι δύο παράγοντες συνήθως δημιουργούν τους λεγόμενους μελλοντικούς αστέρες που σε πολύ νεαρή ηλικία τραβούν την προσοχή όλων μας και μπαίνουν πρόωρα στο φώς της δημοσιότητας. Συνήθως αυτά τα παιδιά βαπτίζονται ώς οι μελλοντικοί Γκάληδες ή Μ. Jordan. Μπορεί και να είναι, αλλά χρειάζεται μεγάλη προσοχή στο πώς αντιμετωπίζουμε αυτά τα παιδιά. Η αλαζονία που μπορεί να κυριεύσει τα παιδιά αυτά δεν είναι το μόνο κακό που μπορεί να συμβεί.
    Ας εξετάσουμε λοιπόν δύο βασικά προβλήματα που θα προκύψουν στη συνέχεια:
1.     Όσο και άν οι νεαροί αθλητές αναπτύσονται, ανεβαίνοντας επίπεδα ηλικίας το άθλημα γίνεται πιό δύσκολο και πιό ανταγωνιστικό για το νεαρό αθλητή. Οι λόγοι που συμβαίνει αυτό είναι:
·        Παιδιά που ωριμάζουν νωρίτερα και έχουν φυσική υπεροχή στην ηλικία των 10 έως 12 ετών μπορεί να φθάσουν στο μέγιστο ύψος τους πολύ γρήγορα και τελικά να καταλήξουν μετρίου αναστήματος σαν ενήλικες. Έτσι ο νεαρός ΄΄ψηλός΄΄ του παιδικού πρωταθλήματος  να μην άναπτυχθεί και να πρέπει να παίξει σαν guard στο εφηβικό ή το ανδρικό τμήμα στην συνέχεια. Για το λόγο αυτό, από προπονητικής άποψης, στους ψηλούς νεαρούς αθλητές του μπάσκετ πρέπει να παρέχεται γενική μπασκετική παιδεία.
·        Επίσης πολλοί νεαροί αθλητές  αναπτύσονται σωματικά και από πλευράς νευρομυϊκής συναρμογής  πιο γρήγορα, με αποτέλεσμα να έχουν ένα πλεονέκτημα έναντι των αθλητών της ίδιας ηλικίας, όμως και αυτό χάνεται με την πάροδο του χρόνου, όταν οι υπόλοιποι ή κάποιοι απ’αυτούς αναπόφευκτα θα φθάσουν στο ίδιο επίπεδο. Αθλητές με πλεονέκτημα δύναμης σε νεαρή ηλικία συχνά παραμελούν την τεχνική τους κατάρτιση καθώς και την ανάπτυξη μεγαλύτερης ποικιλίας επιδεξιοτήτων, επειδή ακριβώς  μόνο και μόνο με την δύναμη τους σκοράρουν τριάντα πόντους  ή παίρνουν τα περισσότερα ρημπάουντς απ’ όλους τους συμπαίκτες τους.
 
·        Τέλος ακόμα και η ανάπτυξη των βασικών του αθλήματος μετά από ένα σημείο γίνεται με πιό αργούς ρυθμούς απ’ ότι στον αρχάριο αθλητή. Αθλητές που στο ξεκίνημα τους αναπτύσονταν ραγδαία στις βασικές επιδεξιότητες του μπάσκετ, φθάνουν σε πλατώ στην απόδοση τους και φαίνεται σαν να μήν έχουν περαιτέρω ανάπτυξη. Έδώ οι προπονητές πρέπει να παρέχουν στους αθλητές καινούργιες προκλήσεις μέσα από πιο  προχωρημένες τεχνικές ανάπτυξης πολυπλοκότερων δεξιοτήτων ή μέσα από τον συναγωνισμό εναντίον παικτών μεγαλύτερης ηλικίας.
2.     Οι μεγάλες προσδοκίες όλων για τον νεαρό αθλητή, αποτελούν ένα τεράστιο βάρος από συναισθηματική άποψη για την ούτως ή άλλως  εύθραυστη ψυχολογία του νεαρού αθλητή.
Η επιτυχία φέρνει ενθουσιασμό και ειδικά στα άτομα νεαρής ηλικίας. Είναι πάρα πολύ    να σε κολακεύουν, να σε αναγνωρίζουν και να σε σέβονται γι’ αυτό που είσαι. Το πρόβλημα είναι πως για τους νεαρούς αθλητές είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανταποκρίνονται πάντοτε στις προσδοκίες των άλλων. Προπονητές, συμπαίκτες, γονείς μάνατζρες και διάφοροι άλλοι περιμένουν ο νεαρός αστέρας να έχει πάντα άριστη απόδοση και να σκοράρει 30 πόντους. Οτιδήποτε λιγότερο απ’ αυτό χαρακτηρίζεται  ‘λίγο ’ για τα δικά του στάνταρ και πιέζει αφάνταστα το νεαρό αθλητή. Αποδόσεις που για άλλα παιδιά της ηλικίας τους θα χαρακτηρίζονταν πολύ καλές, γι΄αυτούς είναι μέτριες. Πόσο ψήλωσαν, πόσο δυνάμωσαν, πόσο αναπτύχθηκε το άλμα τους γίνονται έμμονες ιδέες των νεαρών αθλητών. Συναισθηματικά αυτά τα παιδιά είναι στο επίπεδο της ηλικίας τους , όμως εξ αιτίας του πρωταθλητισμού είναι αναγκασμένα να ανταπεξέλθουν σε πιέσεις ενηλίκων. Δέν πρέπει να ξεχνάμαι ότι είναι μικρά παιδιά πολλές φορές σε μεγάλα και ταλαντούχα σώματα. Τα παιδιά αυτά πρέπει να τα κάνουμε κομμάτι της ομάδας ,να βοηθούν και να βοηθούνται από τους συμπαίκτες τους. Πρέπει να δίνεται έμφαση στις αξίες της ομάδας, την υπευθυνότητα απέναντι στην ομάδα και στις αρχές της ομαδικότητας. Να μάθουν ότι το μπάσκετ δεν είναι μόνο ‘σκορ’ αλλά και  η ‘ασιστ’ καθώς και άλλοι τομείς του παιχνιδιού, και να αναπτύσουν ολες τις παράμετρους του αθλήματος. Έτσι, άν αργότερα χρειαστεί να αλλάξουν θέση απαραίτητα, να μην φανεί η αλλαγή τόσο έντονα και με την κατάλληλη δουλειά να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Επίδραση του νεαρού ‘σούπερσταρ’ στην ομάδα του
    Σε κάθε ομάδα είναι πολύ σημαντικό όλοι οι παίκτες να αισθάνονται χρήσιμοι. Αυτό τους κάνει να δουλεύουν πιό σκληρά στην προπόνηση γιατί αισθάνονται ότι συνεισφέρουν στην επιτυχία αλλά και την αποτυχία της ομάδας. Όταν λοιπόν υποβαθμίζεται ο ρόλος των υπόλοιπων νεαρών παικτών σε μια ομάδα, για να κερδίσει για παράδειγμα, τον αγώνα ο νεαρός ‘σούπερσταρ’, το ηθικό της ομάδας δέχεται μεγάλο πλήγμα. Οι επιτυχίες δεν είναι το ίδιο σημαντικές όταν οι υπόλοιποι παίκτες δεν συμμετέχουν αρκετά στο να κατακτηθούν. Αν λοιπόν τονισθεί ο ρόλος του νεαρού ταλαντούχου παίκτη υπερβολικά, σε μια παιδική όμάδα άς πούμε, τότε αυτό μπορεί να επιδράσει πολύ άσχημα στην  ψυχολογία των υπολοίπων παιδιών και να τον φέρει σε σύγκρουση μαζί τους. Τριβές μεταξύ των υπολοίπων και του νεαρού ΄΄σουπερστάρ΄΄, αρχίζουν να παίρνουν μορφή σαν παράπονα, αναφορές για ευνοϊκή μεταχείριση, και συγκρούσεις για ασήμαντα πράγματα. 
    Ένας άλλος λόγος που σ’ αυτές τις ηλικίες μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα η παρουσία ενός τέτοιου παίκτη, είναι το γεγονός ότι πολλοί προπονητές παρασύρονται από τις ικανότητες και το ταλέντο του παίκτη αυτού και παραβλέπουν την σωστή διδασκαλία πολλών βασικών αντικειμένων του μπάσκετ. Πράγματα σημαντικά που και ο ταλαντούχος αθλητής αλλά και οι συμπαίκτες του δεν τα μαθαίνουν ποτέ. Το ταλέντο από μόνο του δεν είναι ικανό να κάνει έναν παίκτη μεγάλο, αλλά απαιτείται σκληρή δουλειά και εκμάθηση των βασικών. Αν λοιπόν μια ομάδα νεαρών παικτών δεν μάθει να επιτίθεται σωστά εναντίον press για παράδειγμα, και απλά δίνει την μπάλα στον εξαιρετικό χειριστή της μπάλας που διαθέτει, τότε δεν θα μάθουν ποτέ πώς πρέπει να διασπαστεί μια τέτοια άμυνα ούτε ο ταλαντούχος παίκτης, αλλά ούτε και οι συμπαίκτες του. Αυτό στην πορεία τους σαν αθλητές θα μείνει σαν ένα σημαντικό κενό και θα φανεί στο επόμενο επίπεδο που θα κλειθούν να συναγωνιστούν. Επίσης τυχόν απουσία του σουπερστάρ της ομάδας για οποιοδήποτε λόγο θα μειώσει την λειτουργεία της ομάδας σε μεγάλο βαθμό.
Πρόβλημα από την παρουσία ενός παίκτη μπορεί να δημιουργηθεί και στον προπονητή, ειδικά όταν είναι νεαρός σε ηλικία, όπως συχνά είναι λογικό να είναι ο προπονητής τέτοιων ομάδων. Η πίεση που δέχεται πολλές φορές για επιτυχία – λανθασμένα – είναι πολύ μεγάλη. Από τους παράγοντες, αντίπαλους προπονητές και γονείς. Για τους γονείς των υπολοίπων παικτών ο νεαρός ΄΄σουπερστάρ΄΄ παίζει πολύ, ενώ για τους γονείς του λίγο.
Όταν ο νεαρός δεν αποδίδει είναι συνήθως ευθύνη του προπονητή ή του συστήματος του ή της προπόνησης που κάνει. Αν και υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την απόδοση ενός αθλητή σε αυτή την ηλικία, πάντα την κριτική την δέχεται ο προπονητής. Ειδικά σε περιπτώσεις αλλαγής προπονητή λόγω ηλικίας ή ομάδας , μπορεί η ομάδα να έχει καλύτερους παίκτες, το επίπεδο να είναι πιό υψηλό ή ο τρόπος λειτουργίας διαφορετικός. Όμως πάντα φταίει ο προπονητής που δεν αξιοποιεί τον ταλαντούχο νεαρό.
Ο προπονητής άν και μπορεί να δέχεται κριτική πρέπει να κάνει αυτό που πιστεύει ο ίδιος και αυτό είναι να δημιουργεί παίκτες μέσα από την ομάδα και όχι ομάδα για έναν παίκτη. Ο ταλαντούχος παίκτης που στην συνέχεια θα γίνει πραγματικός σουπερστάρ, μπορεί να λειτουργήσει μέσα από την ομάδα παρά το γεγονός ότι είναι ικανός να βάζει την δική του σφραγίδα στην απόδοση της. Ακόμα και όταν το στύλ του παιχνιδιού του είναι τέτοιο που κυριαρχεί επάνω στο αγωνιστικό στύλ της ομάδας, δουλειά του προπονητή είναι να αξιοποιεί και τους υπόλοιπους παίκτες με διάφορους τρόπους. Σημασία στις ηλικίες αυτές έχει η μάθηση και η ανάπτυξη των αθλητών και όχι η νίκη. Η νίκη άλλωστε έρχεται από μόνη της σε ομάδες νεαρών αθλητών που γνωρίζουν τα βασικά, συνεργάζονται και έχουν σωστή αθλητική νοοτροπία.
Πολλοί νεαροί ΄΄σουπερστάρς΄΄ χάνονται για πολλούς και διάφορους λόγους, αλλά οι εμπειρίες που αποκομίζουν από το μπάσκετ πρέπει τουλάχιστον να είναι θετικές, ευχάριστες και εποικοδομητικές.