Ανάλυση πολυσύνθετων αμυνών απο Κωνσταντίνο Ηλιάδη

Οι αποτελεσματικές άμυνες στο σύγχρονο μπάσκετ τείνουν όλο και περισσότερο να συνδυάζουν στοιχεία και από τις παραδοσιακά δύο διαφορετικού τύπου άμυνες, το man to man και τη ζώνη. Λένε πως μια καλή άμυνα mtm είναι απαραίτητο να έχει στοιχεία ζώνης όσων αφορά τη συμπεριφορά της weak side, αλλά και μια άμυνα ζώνης πρέπει να περιέχει στοιχεία mtm ιδιαίτερα για τους παίκτες που μαρκάρουν την μπάλα ώστε να αποφευχθεί η εν γένει παθητικότητα της ζώνης. Τι γίνεται όμως με τις άμυνες όπου κάποιοι παίκτες παίζουν ζώνη και κάποιοι mtm ?

Αυτές οι πολυσύνθετες άμυνες χρησιμοποιήθηκαν τη δεκαετία του 80΄ όμως με τον καιρό λόγω της εξέλιξης του μπάσκετ και την βελτίωση του περιφερειακού σούτ των περισσότερων παικτών οι αδυναμίες αυτών των αμυνών έγιναν εμφανείς και γι αυτό εγκαταλείφθηκαν από τους προπονητές και περιορίστηκαν μόνο σε παιδοεφηβικούς αγώνες. Τα τελευταία χρόνια οι άμυνες αυτές έχουν επανεμφανιστεί στο μπάσκετ ως ένα πολύτιμο εργαλείο των προπονητών σε κάποιες ιδιαίτερες καταστάσεις και για κάποιες συγκεκριμένες στιγμές στα πλαίσια ενός αγώνα. Ο David Blatt έχει αναδειχθεί ως ο μετρ τέτοιων πολυσύνθετων αμυνών και
κάθε του ομάδα αποτελεί σεμινάριο άμυνας με αποκορύφωμα τη Ρωσία του 2007 που εγκλώβισε την Ισπανία στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα μέσα στην έδρα της. Επίσης όλοι θυμόμαστε την άμυνα του Obradovic που αποτέλεσε το κλειδί για την πρόκριση απέναντι στην Barcelona και δεν ήταν άλλη από 4 παίκτες ζώνη και ένας mtm επάνω στον Ναβάρο, ενώ ουκ ολίγες φορές έκαναν την εμφάνισή τους τέτοιες άμυνες στη CSKA του Messina και στην Siena του Pianigiani.

Οι άμυνες αυτές είναι στην ουσία δύο, που όμως χωρίζονται σε περαιτέρω υποκατηγορίες. Ας δούμε πρώτα τα κοινά χαρακτηριστικά των δυο αμυνών και ύστερα θα τις εξετάσουμε και ξεχωριστά. Καταρχάς όσων αφορά το μέρος της ζώνης οι προπονητές πρέπει να αποδεχθούν από την αρχή ότι δεν μπορεί να αποφευχθεί η παθητικότητα της ζώνης μιας και οι παίκτες που την απαρτίζουν είναι λιγότεροι από τους επιτιθέμενους. Από εκεί και πέρα αυτές οι άμυνες επιλέγονται γιατί προφανώς ο αντίπαλος έχει έναν ή δυο πάρα πολύ καλούς παίκτες και η υπόλοιπη ομάδα δεν είναι τίποτα το ιδιαίτερο. Το κύριο μειονέκτημα αυτών των αμυνών είναι ότι επιτρέπεται το μακρινό σουτ στους υπόλοιπους παίκτες γι αυτό πρέπει ο εκάστοτε προπονητής να βεβαιωθεί για τις ικανότητες των υπόλοιπων παικτών στο σουτ. Εάν σουτάρουν αξιοπρεπώς καλό είναι να μην επιλεχθεί αυτή η άμυνα. Να θυμίσω ότι ο Ιτούδης(βοηθός του Obradovic) δήλωσε ότι για να καταλήξουν σε αυτή την άμυνα επάνω στο Navaro παρακολούθησε πάρα πολλά παιχνίδια της Barcelona και σε αυτά δεν παρακολουθούσε τόσο τον Navaro αλλά κυρίως το πώς σουτάρουν οι υπόλοιποι παίκτες της αντιπάλου και ύστερα από το εξονυχιστικό scouting κατέληξαν σε αυτή την άμυνα.

Αφού αναλύσαμε το κυριότερο μειονέκτημα αυτών των αμυνών( ίσως με εξαίρεση την diamond and one που θα αναλύσουμε παρακάτω) που είναι η παθητικότητα της ζώνης και η αδυναμία κάλυψης των υπόλοιπων παικτών μακριά από το καλάθι πάμε να δούμε και τα πλεονεκτήματα πριν αναλύσουμε στο τέλος ποιες είναι αυτές οι άμυνες που συχνά ακούμε, αλλά και πολύ συχνά βλέπουμε και δεν το καταλαβαίνουμε.

Αρχικά δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι πολύ δύσκολα ένας προπονητής θα είναι προετοιμασμένος να αντιμετωπίσει τέτοιες άμυνες αν προηγουμένως δεν έχει επιλεχθεί με επιτυχία από κάποιον προηγούμενο αντίπαλο της ομάδας του άρα υπάρχει το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Επίσης οι άμυνες αυτές δεν αναγνωρίζονται εύκολα από τον αντίπαλο προπονητή και αν αναγνωριστούν περνάει αρκετός χρόνος(που αν προσθέσουμε και τον χρόνο μέχρι να βρει λύσεις σε αυτή την άμυνα καταλαβαίνουμε ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα). Η επίθεση μπερδεύεται σχετικά με το αν πρέπει να χρησιμοποιήσει συστήματα για ζώνη ή για mtm και επειδή οι επιθετικοί που έχουν το προσωπικό μαρκάρισμα συναντάνε μπροστά τους και τη ζώνη κλείνονται πολύ καλά (που αυτό από μόνο του είναι μεγάλο πλεονέκτημα) αλλά και αναγκάζεται ο αντίπαλος να δίνει την μπάλα πιο πολύ ώρα αλλά και τις πιο πολλές επιθέσεις σε παίκτες με όχι και τόσο μεγάλα ποσοστά και όχι τόση άνεση με τη μπάλα στα χέρια .Πάμε να δούμε όμως συνοπτικά τις κατηγορίες αυτών των αμυνών. Να επισημάνουμε πρώτα ότι δυο είναι τα στοιχεία από τα οποία εξαρτάται η διάταξη των παικτών της ζώνης. Πρώτον από τη θέση που παίζει ο παίκτης ή οι παίκτες που μαρκάρονται mtm και δεύτερον από τα χαρακτηριστικά των υπόλοιπων παικτών.

Υπάρχουν δυο ειδών άμυνες οι οποίες χωρίζονται σε υποκατηγορίες. Ξεκινώντας από την πιο συχνή άμυνα 4ζώνη-1mtm που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε μεγαλύτερα διαστήματα ενός αγώνα ή ακόμα και σε ολόκληρο τον αγώνα. Από τη μία υπάρχει η άμυνα όπου ο ένας παίκτης mtm μαρκάρει ψηλό και η άμυνα όπου μαρκάρει κοντό, όσων αφορά τη ζώνη όμως υπάρχουν πολλές επιλογές διάταξης. Είναι το λεγόμενο box and one όπου οι 4 της ζώνης έχουν διάταξη 2-2 και παίζουν πολύ κλειστά κλείνοντας τους διαδρόμους, εξασφαλίζοντας τα ριμπάουντ, δίνοντας όμως το σουτ. Για να αποφευχθούν κάποια ελεύθερα σουτ υπάρχει η επιλογή της άμυνας diamond and one όπου η διάταξη της ζώνης είναι 1-2-1 με τους δύο παίκτες να μαρκάρουν τις γωνίες και η διάταξη στην ουσία να μοιάζει με διαμάντι.

Από την άλλη υπάρχει η πολυσύνθετη άμυνα 3ζώνη-2mtm. Αυτή η άμυνα είναι πολύ ευάλωτη στα μακρινά σουτ μιας και οι 3 παίκτες της ζώνης αναγκαστικά παίζουν πολύ κλειστά. Η άμυνα αυτή εμφανίζεται σπανιότερα και για μικρότερα χρονικά διαστήματα. Οι δυο παίκτες mtm μπορούν να μαρκάρουν είτε 2 κοντούς, είτε 2 ψηλούς, είτε έναν κοντό και έναν ψηλό. Όσες περισσότερες επιλογές μας δίνονται στο mtm σε αυτή την άμυνα τόσο πιο πολύ περιορίζονται οι επιλογές στη διάταξη της ζώνης. Η διάταξη μπορεί να είναι είτε 1-2 είτε 2-1 και εξαρτάται κυρίως από τα mtm μαρκαρίσματα. Εάν μαρκάρονται 2 κοντοί τότε επιλέγουμε την διάταξη 1-2,εάν μαρκάρουμε 2 ψηλούς τότε επιλέγουμε την διάταξη 2-1, εάν όμως μαρκάρουμε έναν ψηλό και έναν κοντό τότε είναι στην ευχέρεια του καθενός να διαλέξει την διάταξη της ζώνης με πιο πιθανό όμως τη διάταξη 1-2 μιας και έτσι και αλλιώς η περιφερειακή άμυνα είναι ευάλωτη.

Αυτή ήταν μια επιφανειακή και περιληπτική παρουσίαση των πολυσύνθετων αμυνών ζώνης, είδαμε κάποια από τα πλεονεκτήματα και κάποια από τα μειονεκτήματα και γενικότερα χαρακτηριστικά τους, σίγουρα υπάρχουν πολύ περισσότερα και κάτι τέτοια στοιχεία στο μπάσκετ είναι από αυτά που εξελίσσονται καθημερινά.

Ηλιάδης Κωνσταντίνος